ارزش کل قفل‌ شده (TVL) چیست؟ بررسی دلایل اهمیت آن

یکی از مهم‌ترین مفاهیم در بازار ارزهای دیجیتال و به‌خصوص در حوزه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، ارزش کل قفل شده است. این مفهوم نقش بسیار مهمی در شناخت اعتبار، شهرت و امنیت یک پروژه DeFi اهمیت می‌کند. در این مقاله قصد داریم ابتدا با این مفهوم آشنا شده و سپس دلایل اهمیت آن را بررسی کنیم. در نهایت، بهترین پلتفرم برای بررسی لحظه‌ای اطلاعات ارزش کل قفل شده را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

ارزش کل قفل ‌شده چیست؟

ارزش کل قفل‌ شده (TVL) معیاری است که در فضای ارز دیجیتال جهت تعیین کل ارزش دلاری دارایی‌های دیجیتال قفل‌ شده یا استیک شده در یک شبکه بلاک چین خاص به‌وسیله پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) استفاده می‌شود. هر چه TVL یک پروژه بیشتر باشد، این پروژه امن‌تر است و ارزش ادراکی بیشتری دارد.

ارزش کل قفل ‌شده چگونه کار می‌کند؟

بیت کوین نخستین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۹ به‌صورت یک ارز دیجیتال همتا به همتا (P2P) با استفاده از فناوری لجر دیجیتال عرضه شد. با این فناوری، امکان کنترل متمرکز بیت کوین وجود نداشت. پروژه‌های اولیه ارز دیجیتال متمرکز بر جایگزین بودن سیستم مالی تا زمان عرضه اتریوم در سال ۲۰۱۵ بودند. پس از معرفی اتریوم (ETH) که مبتنی بر قابلیت قرارداد هوشمند بود، فصل جدیدی در ایجاد dAPPهای دائمی در این شبکه و فضای کریپتو آغاز شد.

این روند منجر به انفجار DeFi در بازه زمانی سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۰ با میزبانی از dAppها شد. از جمله خدمات dAppها، می‌توان به ارائه سرویس‌های مالی دیجیتال مانند وام دهی بدون اتکا به نهادهای واسط مالی مانند بروکرها، صرافی‌ها یا بانک‌ها اشاره کرد.

به طور مثال، کاربران جهت دسترسی به وام باید دارایی‌های دیجیتال یا توکن‌های خود را با اپلیکیشن، استیک کنند. این سپرده استیک شده در فضای ارز دیجیتال، در آن شبکه قفل‌ شده و یا همچنان در حال گردش است، ولی قابل استفاده نیست. در ادامه این روند، مفهومی به نام ارزش کل قفل‌ شده (total value locked) معرفی شد که طی آن کاربران می‌توانند اهمیت یک اپلیکیشن یا شبکه را بر اساس ارزش دارایی‌های استیک شده قفل‌ شده در چین آن، مشاهده کنند.

نحوه محاسبه ارزش کل قفل ‌شده (TVL)

ارزش کل قفل‌ شده در یک چین، با جمع کردن کل ارزش دارایی‌های دیجیتال قفل‌ شده در یک پلتفرم DeFi یا dApp خاص، محاسبه می‌شود. دارایی‌های دیجیتال، شامل ارزهای دیجیتال یا استیبل‌کوین‌ها هستند که به‌عنوان وثیقه برای وام یا افزودن نقدینگی به یک پلتفرم، استفاده می‌شوند. پلتفرم‌های DeFi می‌توانند داده‌های مختص خود را برای سرمایه‌گذاران جهت محاسبه TVL آنها، ارائه کنند. به طور مثال، اگر یک پلتفرم DeFi دارای ۱ میلیارد دلار اتر، ۱ میلیارد دلار بیت کوین و ۵۰۰ میلیون تتر قفل‌ شده باشد، در نتیجه کل دارایی‌های دیجیتال آن بر حسب TVL، ۲.۵ میلیارد دلار است.

سرمایه‌گذاران تمایل دارند از پلتفرم‌های تحلیلی DeFI واسط مانند DefiLIama به دلایل مختلف استفاده کنند. این پلتفرم‌ها از رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی و نرم‌افزاری (APIها) و سایر فناوری‌های رایانشی جهت جمع‌آوری داده از اپلیکیشن‌های کریپتویی استفاده می‌کنند.

کل ارزش قفل‌ شده نشان‌دهنده چیست؟

TVL به یک معیار بسیار مهم برای سرمایه‌گذاران تبدیل شده است، زیرا این شاخص به تعریف ریسک‌ها و منافع احتمالی سرمایه‌گذاری در یک پلتفرم DeFi کمک می‌کند. اگر یک پلتفرم، حجم انبوهی از دارایی قفل‌شده در شبکه خود داشته باشد، در این صورت می‌توان آن را یک پلتفرم امن و مورداعتماد سرمایه‌گذاران کریپتو، تلقی کرد.

این حالت مشابه بانک‌ها است به‌نحوی‌که سرمایه‌گذاران میزان سپرده آنها را تحلیل می‌کنند. اگر یک بانک در حال جذب سپرده باشد، می‌تواند با وام‌دهی یا سرمایه‌گذاری آن سپرده، کسب درآمد کند. اگر سپرده‌ها در حال کاهش باشند، در این صورت بانک‌ها دیگر توانایی وام‌دهی را نداشته و این امر باعث کاهش درآمد می‌شود.

انفجار DeFI در سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ به‌دلیل استفاده پلتفرم‌های مالی از ماهیت غیرمتمرکز خود برای ارائه بازده نرخ بهره API (نرخ درصد سالانه) برای استیکینگ و وام دهی رخ داد. این اتفاق هنگامی رخ داد که بانک‌های مرکزی جهانی به‌دنبال اعمال سیاست‌های پولی جمعی متکی بر نرخ بهره نزدیک صفر بودند.

چرا TVL در DeFi اهمیت دارد؟

پلتفرم‌های DeFi برای تداوم فعالیت خود، نیازمند سرمایه سپرده‌گذاری شده به‌صورت وثیقه وام یا نقدینگی در استخرهای معاملاتی هستند. ارزش کل قفل شده (TVL) از این حیث اهمیت دارد که نشان دهنده تأثیر سرمایه ‌بر سود اپلیکیشن‌های DeFi و کارایی آن برای تریدرها و سرمایه‌گذاران است. هنگام افزایش ارزش کل قفل‌ شده یک پلتفرم DeFi، می‌توان شاهد افزایش نقدینگی، شهرت و کارایی آن بود. این عوامل، نقش مؤثری در موفقیت پروژه دارند. اشاره شد که TVL بیشتر به‌معنای سرمایه قفل‌ شده بیشتر در پروتکل‌های DeFi و بهره مندی مشارکت کنندگان از سود و مزیت‌های بیشتر است.

همچنین ارزش کل قفل شده (TVL) به‌عنوان یک شاخص برای اکوسیستم DeFi عمل می‌کند. پایش نوسان‌های آن توسط ذی‌نفعان، اطلاعاتی را در مورد روندهای بازار، ریسک‌های احتمالی و پویایی حرکت مالی غیرمتمرکز ارائه می‌کند.

بزرگ‌ترین شبکه بر حسب DeFi TVL

در شکل زیر، بزرگ‌ترین پروژه‌های کریپتو بر حسب ارزش کل قفل‌ شده نشان داده شده است. مطابق این شکل، اتریوم با TVL حدود ۵۲ میلیارد دلار و با اختلاف زیاد نسبت به سایرین، بزرگ‌ترین شبکه بر حسب ارزش TVL است.

 

پلتفرم مناسب برای بررسی ارزش کل قفل‌ شده (TVL)

پلتفرم‌های زیادی برای محاسبه TVL در چندین پروتکل و بلاک‌چین وجود دارند. شاخص‌ترین پلتفرم کاربردی در این حوزه عبارت است از:

DeFi Lama

در حال حاضر، DeFiLama، بزرگ‌ترین داشبورد آماری مولتی چین TVL و گردآورنده اطلاعات DeFi است. این پلتفرم به‌صورت متن‌باز و شفاف بوده و از کارایی بسیار بالایی برخوردار است. همچنین استفاده از این پلتفرم، رایگان بوده و به طور کامل تحت پشتیبانی کوینجکو قرار دارد. DeFILama طیف گسترده‌ای از بلاک‌چین را جهت بررسی داده‌ها ارزیابی کرده و منبعی غنی اطلاعات پیرامون TVL در چین‌ها و پروتکل‌های مختلف است.

نحوه استفاده از DeFiLama

در صفحه نخست وب‌سایت DeFiLama، می‌توان به کلیه داشبوردها از منوی سمت چپ دسترسی داشت و علاوه‌برآن، چارت‌ها، رتبه‌بندی‌ها و ابزارهای مرتبط با هر داشبورد انتخابی را در صفحه اصلی مشاهده کرد.

داشبورد دیفای

جهت شناخت کامل قابلیت‌های این پلتفرم، باید به نکات زیر توجه کرد:

• داشبورد DeFi، مهم‌ترین بخش این پلتفرم است.
• کاربران در صفحه خانه این سایت، مستقیماً به بخش Overview داشبورد DeFi هدایت می‌شوند.
• در بخش بعدی، چارت DeFi TVL نشان داده شده است.
• این چارت نشان‌دهنده تصویری از داده‌های TVL برای هر بلاک‌چین است.
• همچنین گزینه‌هایی برای اضافه کردن معیارهای دیگر مانند حجم معامله و ارزش بازار استیبل‌کوین‌ها وجود دارد.
• در چارت زیر ، جدولی از رتبه‌بندی دقیق هزاران اپلیکیشن DeFi وجود دارد.

 

 

• در بخش دیگری از این پلتفرم، بخشی مختص چین‌ها وجود دارد که اطلاعاتی از کلیه چین‌های DeFi میزبان dApps شامل اتریوم، سولانا، ترون، پالیگان و BSC ارائه شده است. شما می‌توانید چارت را برای مشاهده چین‌های سازگار با EVM، رول آپ ها یا چین‌های کازموس، تنظیم کنید.

 

مزایا و معایب ارزش کل قفل ‌شده

در جدول زیر، به مهم‌ترین مزایا و معایب ارزش کل قفل‌ شده اشاره شده است.

مزایا	معایب
معیار اعتبار پروتکل‌های DeFi: TVL، معیاری حیاتی در اکوسیستم DeFi است و نشان‌دهنده شهرت و موفقیت یک پروتکل DeFi است.	نوسان بازار: نوسان بازار، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیر گذار بر ارزش دارایی‌های قفل‌ شده است. این موضوع به‌خصوص در مورد اتریوم که پلتفرم آن، میزبان بسیاری از دارایی‌ها است، صدق می‌کند.
امکان ارزیابی ریسک: TVL، شاخصی حیاتی برای ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری در یک پروتکل DeFi است. TVL بالا نشان می‌دهد که تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران از این پروتکل استفاده می‌کنند.	عدم احتساب فعالیت‌های کاربر: TVL صرفاً ارزش کل دارایی‌های قفل‌ شده یا استیک شده در یک پروژه یا پلتفرم DeFi را می‌سنجد، اما فعالیت‌های کاربر را لحاظ نمی‌کند. بنابراین، پلتفرم با TVL بالا و فعالیت‌های کم، نمی‌تواند رشد بالایی را داشته باشد.
بازاریابی: TVL یک معیار ارزشمند برای پروژه‌های دیفای برای فروش پلتفرم است. TVL بالا نشان‌دهنده علاقه سرمایه‌گذاران به یک پلتفرم و جایگاه بالای آن در این صنعت است.	لزوم مشاهده به‌روزرسانی داده‌های TVL: هنگام استفاده از پلتفرم تحلیل واسط برای جستجوی TVLها، بررسی دفعات به‌روزرسانی داده‌های TVL توسط پلتفرم جهت اطمینان از به‌روز بودن این معیار، ضروری است.

عوامل مؤثر در افزایش TVL

عوامل مختلفی در افزایش TVL نقش دارند که برخی از آنها عبارت‌اند از:

گسترش DeFi

DeFi خدمات مالی غیرمتمرکز را به کاربران خود ارائه کرده و از حیث قابلیت دسترسی، شفافیت و صرفه اقتصادی، عملکرد مطلوب‌تری در مقایسه با سرویس‌های مالی متداول دارد. کاربران با استفاده از پروتکل‌های DeFi می‌توانند دارایی‌ها را به طور مستقیم از یکدیگر قرض کرده و یا به یکدیگر وام دهند و نیازی به‌واسطه نیست. استفاده هر چه بیشتر از DeFi توسط کاربران باعث افزایش TVL می‌شود.

مشوق‌ها

مشوق‌های پروتکل‌های DeFi نیز موجب افزایش TVL شده‌اند. چندین پروتکل DeFi به کاربران در ازای سهم آنها در نقدینگی پروتکل، پاداش‌هایی را در قالب توکن اعطا می‌کنند. این مشوق‌ها با جذب کاربران بیشتر در پروتکل‌های DeFi، سبب افزایش TVL شده‌اند. به طور مثال، روش ییلد فارمینگ (Yield Farming)، به روش شناخته شده‌ای برای کاربران جهت تولید درآمد پسیو از دارایی‌های خود و در نهایت افزایش قابل‌توجه TVL تبدیل شده است.

پذیرش نهادی

در نهایت، پذیرش نهادی ارزهای دیجیتال و DeFi، نقش مهمی در رشد TVL ایفا می‌کند. با سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر مؤسسات در ارزهای دیجیتال و بهره مندی از فرصت‌های DeFi، میزان سرمایه در حال جریان به این اکوسیستم افزایش یافته و به‌تبع آن TVL نیز بالاتر می‌رود.

کلام پایانی

شناخت و درک اهمیت ارزش کل قفل شده (TVL) در دنیای کریپتو برای هر کاربری که به دنبال بهره‌مندی از فرصت‌های حوزه DeFi است، اهمیت دارد. ارزش کل قفل شده نگرش‌هایی را در مورد شهرت، موفقیت و ریسک‌های احتمالی یک پلتفرم ارائه می‌کند. با احتساب آمارهای TVL در کنار عوامل کلیدی دیگر، می‌توان به‌صورت آگاهانه در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کرده و در دنیای جذاب امور مالی غیرمتمرکز، مشارکت کرد.

سوالات متداول

ارزش کل قفل شده در استیکینگ چیست؟

این شاخص نشان دهنده ارزش کل قفل شده در پروتکل استیکینگ DeFi و نشان دهنده مقدار دارایی سپرده گذاری شده توسط کاربران و تامین نقدینگی توسط آنها است.

در حال حاضر، کل ارزش قفل شده چه قدر است؟

در زمان نگارش این مقاله، کل ارزش قفل شده کل پروتکل های DeFi، حدود ۹۰.۷۹۲ میلیارد دلار است. همچنین کل مقدار سرمایه، ۱۰۰ میلیارد دلار است.

بزرگترین پلتفرم بررسی داده های TVL، کدام است؟

DefiLama، پلتفرمی است که داده های پروتکل ها و چین های مختلف DeFi را جمع آوری می کند. این پلتفرم از پروتکل باز و اداپترها جهت اتصال منابع مختلف داده و ارائه آنها در یک واسط استفاده می کند. این پلتفرم، بهترین پلتفرم جهت ارزیابی داده های TVL است.

نسبت ارزش کل قفل شده (TVL) مناسب چه قدر است؟

اگر این نسبت کمتر از ۱.۰ باشد، پروتکل ارزنده است. البته این شاخص مطلق نیست. اگر یک پروتکل دارای نسبت TVL بالاتر از ۱.۰ باشد، لزوما به معنای ارزشمند نبودن آن نیست. این امکان وجود دارد که این پروتکل در بلند مدت، عملکرد بسیار مطلوبی داشته باشد.