چارت کندل ژاپنی محبوبیت زیادی در بین تریدرهای تمامی بازارهای مالی دارد. این چارت اطلاعات مفیدی را درباره قیمت و سیگنال‌های معاملاتی ارائه کرده و تریدرها با تحلیل این چارت و شناخت الگوهای گوناگون آن، می‌توانند بهترین نقطه برای ورود به معامله یا خروج از آن را تعیین کنند. الگوی ستاره صبحگاهی، یکی از الگوهای کندلی مطرح در تحلیل تکنیکال است که با تشکیل سه کندل، احتمال معکوس شدن روند را نشان می‌دهد. در این مقاله می‌خواهیم به طور کامل با چیستی این الگو، نحوه تشکیل و چگونه شناسایی آن آشنا شویم. با ما همراه باشید.
الگوی ستاره صبحگاهی چیست؟
ستاره صبحگاهی (Morning Star)، کندلی با بدنه کوچک است که در پایان یک روند صعودی شکل گرفته و احتمال بازگشت روند و آغاز روند صعودی را نشان می‌دهد. این الگو دارای سه کندل شامل دو کندل بزرگ با جهت متفاوت و کندل کوچک‌تر بین آنها است. همچنین این کندل ممکن است بدون بدنه باشد که با نام ستاره صبحگاهی دوجی شناخته می‌شود. این الگو، سیگنال قدرتمندتری را برای بازگشت روند نشان می‌دهد.
ویژگی کلیدی ستاره صبحگاهی این است که بدنه کندل، نه صعودی است و نه نزولی. به‌طورکلی هنگام شکل‌گیری این الگو، لازم است تا گپ‌هایی بین کندل‌های کوتاه و بلند وجود داشته باشد.
نحوه شکل‌گیری الگوی ستاره صبحگاهی
جهت شناسایی الگوی ستاره صبحگاهی، باید به مراحل شکل‌گیری این کندل به‌دقت توجه کرد:
- اولین کندل قرمز بلند، نشان‌دهنده حضور گسترده فروشندگان در بازار است.
- سپس کندلی کوتاه با بدنه‌ای کوچک ایجاد می‌شود که به معامله‌گران حاضر در بازار، هشدار می‌دهد. ایجاد این کندل، نشان‌دهنده کاهش قدرت فروشندگان و حضور خریداران در بازار است.
- سپس یک کندل سبز ایجاد می‌شود که در نهایت، تأثیر معنادار خریداران را بر قیمت نشان می‌دهد. در واقع، قیمت‌ها به سطح بحرانی در طی شکل‌گیری کندل با بدنه کوتاه می‌رسند. فروشندگان نمی‌توانند قیمت دارایی را به پایین‌تر از این سطح ببرند.
چارت بالا، الگوی ستاره صبحگاهی را نشان می‌دهد که پس از آن، خریداران تلاش کرده‌اند تا روند را معکوس کنند. باوجود این، قیمت به سطح حمایت بازگشته است. سپس الگوهای چکش و چکش معکوس در چارت روزانه تشکیل شده‌اند. مشارکت‌کنندگان بازار، سیگنال صعودی نهایی را برای معکوس شدن قیمت و شروع روند صعودی، دریافت کرده‌اند.
چگونه الگوی ستاره صبحگاهی را شناسایی کنیم؟
هر الگوی کندل‌استیک، ویژگی‌های مختص خود را دارد. پیش از شناسایی الگوی ستاره صبحگاهی و بازکردن معامله، مطمئن شوید که الگو به‌درستی ایجاد شده است.
- الگوی ستاره صبحگاهی پس از انتهای روند نزولی یا طی یک دوره رنج طولانی تشکیل می‌شود.
- اولین کندل باید نزولی باشد.
- به‌طورکلی، لازم است تا یک گپ کوچک بین کندل اول و دوم که الگوی ستاره صبحگاهی را نشان می‌دهد، ظاهر شود.
- کندل دوم باید بدنه کوتاهی (به هر رنگ) داشته باشد و یا به شکل دوجی (بدون بدنه) باشد. این کندل، همان ستاره است و نشان‌دهنده کمتر شدن قدرت فروشندگان است.
- پس از تشکیل کندل میانی، ممکن است گپ ایجاد شود.
- کندل سوم باید صعودی باشد و حداقل نیمی از کندل نزولی اول را بپوشاند. در برخی از موارد، ممکن است کندل سبز بخش بزرگی از کندل اول را پوشش دهد که باعث تقویت این الگو و تأیید قدرت گرفتن خریداران می‌شود.
- کندل آخر، کم‌اهمیت‌تر از ستاره نیست. این کندل نشان‌دهنده سیطره خریداران در بازار و آمادگی مشارکت‌کنندگان برای باز کردن پوزیشن‌های لانگ است.
- پس از شکل‌گیری الگوی ستاره صبحگاهی، بازار در سشن‌های بعدی معاملات، همچنان در حال رشد است. قیمت دارایی در حال افزایش بوده و می‌توان شاهد تداوم روند صعودی بود.
مثالی از الگوی ستاره صبحگاهی
- الگوی ستاره صبحگاهی در تایم فریم‌ها و بازارهای مالی مختلف تشکیل می‌شود. در زیر، مثالی از این الگو را در بازار کامودیتی در مورد USCRUE و تایم فریم M30 بررسی می‌کنیم.
چارت بالا، یک روند نزولی کوتاه‌مدت را نشان می‌دهد. پس از اتمام روند نزولی، قیمت الگوی ستاره صبحگاهی را تشکیل داده است. پس از تکمیل این الگو، روند قیمت معکوس شده و روند صعودی آغاز شد. پس از تشکیل الگوی پوشای صعودی (Bullish Engulfing Pattern)، قیمت به سرعت رشد کرد.
هنگامی که قیمت به مقاومت ۷۹.۸۲ رسید، فروشندگان شروع به فروش دارایی خود کردند و الگوی قدرتمند ماروبوزو تشکیل شد. شکل‌گیری این کندل، سیگنالی برای بستن پوزیشن لانگ است.
- در مثال دوم، بازار فارکس و جفت‌ارز GBPUSD و تایم فریم ۴ ساعتی را بررسی می‌کنیم.
پس از روند نزولی طولانی، همچنان قیمت GBPUSD در الگوی مثلث متقارن کاهش یافته است. سپس دو الگوی کندل ستاره صبحگاهی دوجی و ستاره صبحگاهی در چارت تشکیل شدند. علاوه براین، آخرین الگو شامل یک الگوی چکش معکوس بود. سپس، قیمت به سرعت رشد کرد و مقاومت ۱.۲۲۱۴ شکسته شد.
- در این مثال، چارت بیت کوین BTCUSD را در تایم فریم ۴ ساعتی (H4) بررسی می‌کنیم.
قیمت بیت کوین پیش از رسیدن به قله جدید در میانه ماه مارس، یک الگوی ستاره صبحگاهی را در پایان روند نزولی کوتاه‌مدت تشکیل داد. از طرفی، کندل سوم الگو نتوانست حداقل نیمی از کندل نزولی اول را پوشش دهد. بااین‌حال، این الگو، سیگنال یک روند صعودی قدرتمند را نشان داد. همچنین معکوس شدن قیمت و تشکیل روند صعودی، توسط الگوی صعودی سه سرباز سفید تأیید شد.
چگونه با الگوی ستاره صبحگاهی معامله کنیم؟
می‌توان از الگوی ستاره صبحگاهی در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی استفاده کرد. مؤثرترین استراتژی‌ها با این الگو عبارت‌اند از:
استراتژی معامله با سطوح حمایت
در این استراتژی، از الگوی ستاره صبحگاهی استفاده شده و ترید در سطح حمایت باز می‌شود. مطابق چارت بالا، پس از شکل‌گیری گپ، قیمت همچنان در حال سقوط بوده و به سطح حمایت ۱۲۱.۵۸ رسیده و سپس الگوی ریورسال ستاره صبحگاهی دوجی تشکیل شده است. علاوه براین، در بسیاری از موارد مشاهده شده است که گپ دیر یا زود، بسته خواهد شد.
بنابراین می‌توان پوزیشن لانگ را مدتی پس از شکل‌گیری کندل دوجی در سطح حمایت کلیدی باز کرد. اهداف مورد نظر، ۱۲۹.۲۶، ۱۳۵.۱۵ و ۱۴۰.۶۷ یعنی کل سطح گپ هستند. می‌توان حد سود را در سطوح ۱۲۹.۲۶ و ۱۳۵.۱۵ در نظر گرفت و پوزیشن را به طور کامل در ۱۴۰.۶ بست. همچنین لازم است تا حد ضرر کمی پایین‌تر از سطح حمایت و الگوی ستاره صبحگاهی دوجی قرار گیرد.
استراتژی معامله با تأیید ستاره صبحگاهی و استفاده از سایر الگوهای کندلی
ارزش جفت‌ارز EURUSD در چارت چهار ساعتی در روند نزولی، افت کرده و به ناحیه خرید بین ۱.۰۶۶۷ و ۱.۰۶۳۵ رسیده است. الگوی کندل پوشای صعودی، اولین تأیید آغاز روند صعودی را نشان داد. سپس دو الگوی ستاره صبحگاهی و الگوی چکش تشکیل شد. سپس دو الگوی چکش و سه سرباز سفید نیز روند صعودی را در نزدیکی ۱.۰۷۳۴ تأیید کردند.
در این حالت، تریدرها پوزیشن لانگ خود را در نزدیکی ۱.۰۷۳۴ پس از تشکیل الگوی چکش و تأیید مومنتوم صعودی باز کردند. همچنین چهار هدف ۱.۰۷۷۹، ۱.۰۸۶۴، ۱.۰۹۵۴ و ۱.۱۰۰۷ نیز لحاظ شد. ضمناً ترید به صورت تدریجی برای رسیدن به حداکثر سود، بسته شد. حد ضرر نیز کمتر از ۱.۰۶۶۷ و دومین الگوی ستاره صبحگاهی لحاظ شد.
در نهایت روند نزولی این جفت‌ارز در ۱.۱۰۰۷ پس از تشکیل الگوی نزولی شهاب سنگ (Shooting star) شکل گرفت و سیگنال بستن پوزیشن لانگ را به تریدرها داد.
استراتژی ترکیبی با اندیکاتورهای تکنیکال
استراتژی ترکیبی با احتساب الگوی ستاره صبحگاهی، اندیکاتورهای تکنیکال و الگوهای بزرگ چارت، کارایی بیشتری برای معامله‌گران دارد. در این استراتژی، توصیه می‌شود از انواع اندیکاتورهای تکنیکال مانند اندیکاتورهای MACD، MA و اسیلاتورهای استوکاستیک مانند RSI یا اندیکاتورهای حجمی همچون OBV یا MFI استفاده شود.
می‌توان از اندیکاتورهای RSI، MFI، MACD، VWAP و SMA20 برای تحلیل چارت روزانه بالا (USCRUDE) استفاده کرد. این اندیکاتورها، این امکان را به شما می‌دهند تا سطوح حمایت/ مقاومت، نواحی اشباع خرید و فروش، قدرت روند کنونی و سطوح احتمالی معکوس شدن روند قیمت را تعیین کنید. علاوه براین، استفاده از تحلیل کندلی و گرافیکی برای تعیین مطلوب‌ترین نقاط ورود و خروج، ضروری است. تحلیل تکنیکال مطابق مراحل جدول زیر انجام می‌شود:
| ۱- ناحیه خرید و سطوح حمایت را تعیین کنید. | ۲- در چارت روزانه، الگوی مثلث متقارن مشاهده می‌شود. ممکن است قیمت به مرز بالایی یا پایینی آن برود. بااین‌حال، احتمالاً قیمت افزایش می‌یابد. |
| ۳- الگوی بازگشتی چکش تشکیل شده است. | ۴- الگوی صعودی پوشا پس از چکش مشاهده می‌شود. |
| ۵- همچنین چندین الگوی بازگشتی ستاره صبحگاهی کامل، دیده می‌شوند. | ۶- MFI از ناحیه اشباع فروش به سمت بالا در حال بازگشت است. |
| ۷- RSI بازگشت صعودی را از مرز پایین نشان می‌دهد. | ۸- MACD، بازگشت صعودی را با عبور از محدوده صفر از پایین در زمانی که قیمت درون مثلث متقارن بود، نشان داد. |
| ۹- با نقض شدن مثلث، MACD به سرعت در جهت مثبت رشد کرد و در نهایت روند صعودی تأیید شد. | ۱۰- حجم تیک به طور قابل‌توجه پس از شکست مرز فوقانی مثلث متقارن رشد کرد که نشان‌دهنده حجم بالای پوزیشن‌های لانگ است. |
| ۱۱- قیمت از خطوط VWAP و SMA20 از پایین عبور کرد و تأیید دیگر روند صعودی را نشان داد. | ۱۲- خرید پس از شکست الگوی مثلث متقارن انجام شد. |
| ۱۳- حد ضرر | ۱۴- هدف ۱ |
| ۱۵- هدف ۲ | ۱۶- هدف ۳، ترید به طور کامل بسته شد. |
| ۱۷- الگوی نزولی مارابوزو، بازگشت نزولی قیمت را نشان می‌دهد. | |
مزایا و معایب الگوی ستاره صبحگاهی
الگوی ستاره صبحگاهی مانند تمامی ابزارهای تکنیکال، دارای مزایا و معایبی است که در جدول زیر، به آنها اشاره کرده‌ایم:
| مزایا | معایب |
| پیش‌بینی بازگشت روند
مهم‌ترین مزیت ستاره صبحگاهی، امکان پیش‌بینی معکوس شدن روند قیمت از روند نزولی به صعودی است. |
عدم امکان تشخیص در بازارهای پرنوسان
در بازارهای پرنوسان، تشخیص یک کندل با بدنه کوچک به‌عنوان کندل دوم الگوی ستاره صبحگاهی، دشوار است. همچنین در خصوص کندل سوم و این که بازگشت واقعی را نشان می‌دهد، ابهام وجود دارد. |
| ستاپ با احتمال بالا
هر چند که هیچ الگوی چارتی نمی‌تواند ترید سودآوری را تضمین کند، اما الگوی ستاره صبحگاهی، الگویی قابل اعتماد در تحلیل کندل‌استیک محسوب می‌شود. |
تأخیر زیاد در شکل‌گیری الگو
ازآنجایی‌که در الگوی ستاره صبحگاهی، باید سه کندل تشکیل شود تا بتوان شکل‌گیری این الگو را تأیید کرد، ممکن است ستاره صبحگاهی هنگامی تشکیل شود که روند صعودی جدید از مدتی قبل، ایجاد شده است. |
| نسبت ریسک به ریوارد مناسب
ستاره صبحگاهی پس از یک روند نزولی مشاهده می‌شود، در نتیجه تریدر می‌تواند نقطه ورود جذابی را برای پوزیشن لانگ در نزدیکی کف روند نزولی بیابد. این حالت باعث بهبود نسبت ریسک به ریوارد معامله می‌شود. |
عدم ارائه اهداف قیمت
این الگو هیچ هدف قیمتی را نشان نداده و تریدرها باید از دیگر تکنیک‌ها نظیر سطوح حمایت/ مقاومت، میانگین متحرک یا فیبوناچی برای تعیین حد سود استفاده کنند. |
| نقاط ورود و خروج و حد ضرر واضح
توالی کندل‌ها، نواحی واضحی را برای ورود به پوزیشن لانگ پس از شکسته قیمت بالاتر از کندل سوم ارائه می‌کند. همچنین می‌توان حد ضرر را پایین‌تر از کف کندل دوم قرار داد. ضمناً می‌توان حد سود را بر اساس سطوح ریتریسمنت یا ساختار چارت تعیین کرد. |
امکان ارائه سیگنال‌های خطا
در برخی مواقع و همانند تمامی اندیکاتورهای تکنیکال، الگوی ستاره صبحگاهی دچار خطا شده و حرکت صعودی بعدی پس از شکل‌گیری این الگو به دلایل مختلف، محقق نمی‌شود. بنابراین تریدرها باید از ابزارهای مدیریت ریسک استفاده کنند. |
| استفاده در کلیه تایم فریم‌ها
الگوی ستاره صبحگاهی در کلیه تایم فریم‌های زمانی از چارت‌های روزانه گرفته تا چارت‌های هفتگی یا ماهانه، کارآمد است. |
|
| استفاده در تمامی بازارها
الگوی ستاره صبحگاهی در کلیه بازارها از جمله بازار بورس، فارکس، کامودیتی یا کریپتو مشاهده می‌شود. |
|
| امکان شناسایی ساده و سریع
مزیت مهم الگوی ستاره صبحگاهی، شناسایی ساده و سریع آن در چارت است. ابتدا باید به دنبال یک کندل قرمز بلند و سپس یک کندل کوتاه یا دوجی و در نهایت یک کندل سبز بلند بود. |
|
| بهترین عملکرد در بازار نزولی و رنج
بهترین عملکرد الگوی ستاره صبحگاهی، پس از شکل‌گیری یک الگوی نزولی قدرتمند یا رنج بودن بازار، مشاهده می‌شود. |
کلام پایانی
الگوی ستاره صبحگاهی، یکی از مطمئن‌ترین الگوها در تحلیل تکنیکال و در انواع بازارهای مالی همچون فارکس، ارز دیجیتال یا بورس محسوب شده و سیگنال‌های مناسبی را صرف‌نظر از نوع دارایی در حال معامله، ارائه کرده است. البته این الگو همانند سایر الگوهای تکنیکال، عاری از خطا نیست و به تریدرها توصیه می‌شود حتماً از تکنیک‌های مدیریت ریسک همچون تعیین حد ضرر در معاملات خود استفاده کنند تا در صورت خطای این الگو، با حداقل ضرر مواجه شوند.
سوالات متداول
الگوهای ستاره صبحگاهی و ستاره صبحگاهی دوجی چه تفاوت با هم دارند؟
اصلی ترین تفاوت آنها، نوع کندل میانی است. در الگوی دوجی، کندل میانی بدنه ای ندارد در حالی که در الگوی ستاره صبحگاهی، کندل میانی دارای بدنه قرمز است.
الگوی ستاره صبحگاهی چه مزایایی دارد؟
الگوی ستاره صبحگاهی مزایای بسیاری همچون نمایش بازگشت روند قیمت، ارائه نسبت ریسک به ریوارد مطلوب، استفاده در کلیه تایم فریم ها و در تمامی بازارهای مالی، امکان شناسایی سریع و ارائه سیگنال سریع تر نسبت به الگوهایی همچون کف دوقلو دارد.
از چه اندیکاتورهایی همراه با الگوی ستاره صبحگاهی استفاده کنیم؟
شما می توانید از الگوی MACD، میانگین متحرک MA یا RSI استفاده کنید.
چگونه با الگوی ستاره صبحگاهی ترید کنیم؟
ابتدا الگوی ستاره صبحگاهی را در چارت شناسایی کنید. ۲- منتظر تکمیل شکل گیری الگو و شکسته شدن قیمت بالاتر از کندل سبز بلند (کندل سوم) باشید. ۴- وارد پوزیشن لانگ (خرید) شوید. ۵- حتما حد ضرر را تعیین کنید.
