امروزه درک و آشنایی کامل با نمودارهای قیمتی، اهمیت بسیار زیادی برای استفاده از تحلیل تکنیکال و انجام معاملات در تمامی بازارهای مالی دارد. یکی از اصلی‌ترین اجزا این نمودارها، کندل استیک (شمع) است. کندل ابزار بسیار مهمی است که نوسانات قیمت یک دارایی را در زمان حال و گذشته نشان می‌دهد. هدف ما در این مقاله، آموزش کامل کندل‌ها و چارت‌های آنها و چگونگی معامله با این ابزار است. پس اگر شما نیز به‌تازگی وارد دنیای معامله در بازارهای مالی شده‌اید و یا با وجود تجربه کافی، می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره الگوهای شمعی داشته باشید، این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.
کندل استیک چیست؟
کندل استیک (CandleStick)، ابزاری است که تغییرات قیمت یک دارایی را در نمودار و با گذشت زمان نشان می‌دهد . این کندل سه قسمت دارد: شاخ (upper shadow)، بدنه (body) و دُم (lower shadow). تحلیلگران و تریدرهای بازارهای مالی از این ابزار برای پیش بینی حرکت آینده قیمت یک دارایی استفاده می‌کنند.
می‌توان روند بازارها را با استفاده از یک کندل استیک یا ترکیبی از چندین کندل با وجود یک الگوی خاص، مشاهده کرد. بیش از ۴۰ الگوی کندلی تکنیکال در ترید استفاده می‌شوند.
تاریخچه کندل استیک
تاریخچه کندل استیک به قرن هجدهم میلادی باز می‌گردد. در سال ۱۷۵۰، مونیشا هوما، این ابزار تکنیکال را برای سنجش قیمت برنج پیش از ورود به معامله و قرارداد برنج، ابداع کرد. مونیشا یک تاجر ژاپنی بود؛ او مشاهده کرد که قیمت برنج‌ها بر اساس عرضه، تقاضا و احساسات بازار تغییر می‌کند.
امروزه، این روش کاربرد گسترده‌ای در معاملات سهام دارد. مشارکت کنندگان در بازار، ترید روزانه و سرمایه‌گذاران از این ابزار برای پیش بینی تغییرات احتمالی قیمت و عملکرد یک دارایی خاص استفاده می‌کنند.
اجزا کندل استیک
مطابق شکل زیر، اجزا کندل عبارتند از:
شاخ
شاخ (Upper Body) یا شدو بالا، نشان‌دهنده بیشترین قیمت یک سشن معاملاتی است. اگر شاخ بلند باشد، قیمت دارایی بیشتر از قیمت باز و بسته‌شدن (در هر دو حالت کندل صعودی و نزولی) است. همچنین، شاخ کوتاه‌تر نشان می‌دهد که ترید در نزدیکی قیمت بسته‌شدن و باز شدن است.
بدنه
بدنه یک کندل، نشان‌دهنده قیمت باز و بسته‌شدن و وضعیت صعودی یا نزولی بودن کندل است. اگر بدنه کندل به‌رنگ قرمز یا سیاه باشد، قیمت بسته‌شدن، کمترین قیمت کندل است. از طرف دیگر، یک کندل سبز یا سفید نشان می‌دهد قیمت بسته‌شدن، بیشترین قیمت کندل است.
دُم
دم (Lower Shadow) یا شدو پایین، نشان‌دهنده کمترین یک سشن معاملاتی است. قیمت دارایی، نزول قابل توجهی را تجربه کرده است. اگر طول دم کم باشد، قیمت دارایی نزدیک به قیمت باز یا بسته‌شدن (در دو حالت کندل صعودی و نزولی) است.
قیمت باز شدن
قیمت باز شدن (Open) قیمتی است که یک دارایی در ابتدای روز یا یک دوره زمانی مشخص (بر حسب تایم فریم نمودار) معامله می‌شود.
بیشترین قیمت
بیشترین قیمت شاخ یک کندل یا شدو بالایی، نشان‌دهنده بیشترین قیمت (High) یک دارایی است. با این حال، اگر قیمت باز یا بسته‌شدن یک دارایی منطبق با بیشترین قیمت آن باشد، شاخ ایجاد نمی‌شود.
کمترین قیمت
کمترین قیمت دم یا شدو پایین، نشان‌دهنده کمترین قیمت یک دارایی در آن کندل است. اگر قیمت باز یا بسته‌شدن منطبق با کمترین قیمت کندل باشد، دم در کندل ایجاد نمی‌شود.
قیمت بسته‌شدن
قیمت بسته‌شدن (Close)، قیمتی است که آخرین معامله در آن قیمت در پایان روز معاملاتی یا یک دوره زمانی مشخص، انجام می‌شود.
بسیاری از اندیکاتورها از چندین کندل در بازه‌های زمانی مشخص مانند دو روز، یک هفته یا هر روز از یک ماه استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، پیش بینی قیمت دارایی‌ها دقیق‌تر خواهد بود.
مهمترین الگوهای کندل استیک
می‌توان الگوهای کندلی را به سه قسمت تقسیم کرد:
- الگوهای ادامه‌دهنده (Continuation Patterns)
- الگوهای بازگشتی صعودی (Bullish Reversal Patterns)
- الگوهای بازگشتی نزولی (Bearish Reversal Patterns)
الگوهای کندل استیک بازگشتی صعودی
الگوهای کندل استیک بازگشتی صعودی، نشان می‌دهند که روند نزولی در حال بازگشت به روند صعودی است. بنابراین، تریدرها باید مراقب پوزیشن‌های شورت (فروش) خود هنگام شکل‌گیری الگوهای کندلی بازگشتی صعودی باشند. در قسمت پایین، انواع مختلف الگوهای کندل استیک بازگشتی صعودی، شرح داده شده‌اند.
الگوی چکش
چکش (Hammer)، الگویی یک کندلی است که در انتهای یک روند نزولی تشکیل شده و نشانه‌ای از بازگشت صعودی روند است. بدنه این کندل، کوچک است و دم آن نیز دو برابر بدنه کندل است. این الگوی کندلی، شاخ نداشته و یا شاخ آن بسیار کوچک است.
روانشناسی شکل‌گیری این کندل گویای آن است که با باز شدن قیمت‌ها، فروشندگان به‌دنبال پایین بردن قیمت بوده‌اند. اما ناگهان خریداران وارد بازار شده و قیمت را به‌سمت بالا برده و سشن معاملاتی را بالاتر از قیمت باز شدن کندل، بسته‌اند.
این رفتار معامله گران باعث شکل‌گیری روند صعودی شده است و می‌توان دریافت که خریداران به بازار بازگشته و روند نزولی خاتمه یافته است. تریدرها می‌توانند در صورتی وارد پوزیشن لانگ (خرید) شوند که یک کندل صعودی در روز بعد شکل گیرد. همچنین آنها می‌توانند حد ضرر (Stop loss) خود را در کف چکش در نظر بگیرند. در شکل زیر، مثالی از الگوی کندل استیک چکش نشان داده شده است.
الگوی نفوذگر
الگوی نفوذگر (Piercing Pattern)، یک الگوی دو کندلی است که پس از یک روند نزولی ایجاد شده و نشان‌دهنده بازگشت صعودی روند است. این الگو با دو کندل تشکیل شده که کندل نخست، یک کندل نزولی است که تداوم روند نزولی را نشان می‌دهد . کندل دوم، یک کندل صعودی است با یک گپ از پایین باز شده اما بالاتر از %۵۰ بدنه کندل قبل بسته می‌شود و نشان می‌دهد که خریداران وارد بازار شده و بازگشت صعودی، در حال شکل‌گیری است.
تریدرها هنگامی می‌توانند وارد پوزیشن لانگ شوند که کندل روز بعد نیز صعودی بوده و حد ضرر را در کف کندل دوم قرار دهند.
اینگالف صعودی
اینگالف صعودی (Bullish Engulfing)، یک الگوی دو کندلی است که پس از روند نزولی ایجاد شده و نشان‌دهنده بازگشت صعودی است. این الگو با دو کندل شکل می‌گیرد و کندل دوم، کندل اول را به‌طور کامل می‌پوشاند. کندل اول، یک کندل نزولی است که نشان‌دهنده تداوم روند نزولی است. کندل دوم، کندل صعودی بزرگی است که کندل اول را به‌طور کامل پوشش می‌دهد و نشان می‌دهد که خریداران وارد بازار شده‌اند.
تریدرها می‌توانند هنگامی وارد پوزیشن لانگ شوند، که کندل بعدی، صعودی باشد و حد ضرر را در کف کندل دوم قرار دهند. در شکل زیر، مثالی از الگوی کندل استیک اینگالف صعودی نشان داده شده است.
کندل ستاره صبحگاهی
الگوی ستاره صبحگاهی (Morning Star)، یک الگوی سه کندلی است که پس از یک روند نزولی و آغاز روند صعودی، شکل می‌گیرد. این الگو، سه کندلی است که کندل اول آن نزولی، کندل دوم یک کندل دوجی و کندل سوم، یک کندل صعودی است.
کندل اول نشان‌دهنده تداوم روند نزولی است. کندل دوم که یک کندل دوجی است، نشان‌دهنده بی‌تصمیمی بازار است. کندل صعودی سوم، نشان می‌دهد که خریداران به بازار برگشته‌اند. لازم است تا کندل دوم به‌طور کامل خارج از بدنه کندل های اول و سوم باشد.
تریدها می‌توانند با مشاهده کندل صعودی بعدی، وارد معامله شده و حد ضرر خود را در کف کندل دوم قرار دهند. شکل زیر، یک الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی را نشان می‌دهد .
الگوی سه سرباز سفید
الگوی سه سرباز سفید (Three White Soldiers)، یک الگوی سه کندلی است که پس از یک روند نزولی شکل گرفته و آغاز روند صعودی را نشان می‌دهد . این چارت‌های کندلی از سه بدنه صعودی تشکیل شده که شدو بلندی ندارند و پایین‌تر از بدنه کندل قبل، باز می‌شوند.
الگوی مارابوزو سفید
مارابوزو سفید (White Marubozu)، یک الگوی یک کندلی است که پس از روند نزولی ایجاد شده و بازگشت صعودی را نشان می‌دهد . این کندل، بدنه صعودی بلندی بدون شاخ و دم دارد که این موضوع نشان‌دهنده فشار خرید بالای خریداران و صعودی شدن بازار است. در زمان شکل‌گیری این کندل، فروشندگان باید احتیاط کرده و پوزیشن شورت خود را ببندند.
الگوی سه گانه داخلی صعودی
الگوی سه گانه داخلی صعودی (Three Inside Up)، یک الگوی سه کندلی است که بازگشت بازار به روند صعودی را نشان می‌دهد . این الگو سه کندل دارد که اولین کندل، یک کندل نزولی بلند و دومین کندل، یک کندل صعودی کوچک است که باید در محدوده کندل اول باشد. کندل سوم نیز یک کندل صعودی بلند است که بازگشت بازار به‌حالت صعودی را تایید می‌کند.
الگوی هارامی صعودی
الگوی هارامی صعودی، یک الگوی دو کندلی است که اولین کندل، یک کندل نزولی بلند و کندل دوم، یک کندل صعودی کوچک است که باید در محدوده کندل اول باشد. کندل نزولی اول نشان‌دهنده تداوم روند نزولی و کندل دوم، بازگشت بازار به‌حالت صعودی را نشان می‌دهد .
الگوی انبرک کف
الگوی کندل استیک انبرک کف (Tweezer Bottom)، یک الگوی دو کندلی صعودی است که کندل اول، یک کندل نزولی و کندل دوم، کندلی صعودی است. هر دو کندل، کف تقریباً یکسانی دارند. هنگامی که الگوی کندلی انبرک کف تشکیل‌می‌شود، روند قبل از این الگو نزولی است.
چکش معکوس
الگوی چکش معکوس، یکی از دیگر الگوهای کندل استیک صعودی است. در این کندل، بدنه کندل کوچک بوده و شاخ بزرگی بر روی آن، قرار دارد. این کندل، معکوس الگوی کندل چکش است. این الگو هنگامی شکل می‌گیرد که قیمت‌های باز و بسته شدن نزدیک هم بوده و اندازه شاخ باید دو برابر بدنه کندل باشد.
الگوی کندل استیک نزولی
الگوی کندل بازگشتی نزولی، نشان می‌دهند که روند صعودی در حال تبدیل شدن به روند نزولی است. بنابراین تریدرها باید در زمان شکل‌گیری الگوهای کندل استیک نزولی، مراقب پوزیشن‌های لانگ خود باشند. مهمترین الگوهای کندل استیک بازگشتی نزولی عبارتند از:
مرد آویخته
مرد آویخته (Hanging Man)، الگویی یک کندلی است که در پایان روند نزولی شکل گرفته و علامت شروع بازار نزولی است. بدنه این کندل کوچک است و دم بلندی دارد که دو برابر بدنه است. این کندل شاخ کوتاهی دارد (در مواردی بدون شاخ است).
روانشناسی شکل‌گیری این کندل گویای آن است که با باز شدن قیمت‌ها، فروشندگان بازار را منفی کرده‌اند. اما خریداران وارد بازار شده و قیمت‌ها را به‌سمت بالا هدایت کرده‌اند، اما در این کار ناموفق بوده و قیمت‌ها پایین‌تر از قیمت بازشدن، بسته شده است.
تریدرها می‌توانند با مشاهده کندل نزولی بعدی، وارد پوزیشن شورت شده و حد ضرر را در سقف کندل قرار دهند. مثالی از الگوی کندل استیک مرد آویخته، در شکل زیر نشان داده شده است.
ابر سیاه
الگوی کندل استیک ابر سیاه (Dark Cloud Cover)، الگویی دو کندلی است که کندل اول، کندلی صعودی که تداوم روند صعودی را نشان می‌دهد . کندل دوم یک کندل نزولی است که با گپ باز شده اما بیش از %۵۰ بدنه کندل قبل بسته می‌شود. بنابراین مشاهده می‌شود که فروشندگان وارد بازار شده و الگوی بازگشتی نزولی در حال شکل‌گیری است.
تریدرها با مشاهده شکل‌گیری کندل نزولی بعدی، می‌توانند وارد پوزیشن شورت شده و سقف کندل دوم را به‌عنوان حد ضرر در نظر بگیرند. شکل زیر، مثالی از الگوی کندل استیک ابر سیاه را نشان می‌دهد .
اینگالف نزولی
الگوی اینگالف نزولی (Bearish Engulfing pattern)، یک الگوی دو کندلی نزولی است که کندل دوم، کندل اول را به‌طور کامل می‌پوشاند. کندل اول، کندلی صعودی است که نشان‌دهنده ادامه روند صعودی است. کندل دوم، یک کندل نزولی بلند است که کندل اول را به‌طور کامل پوشش داده و نشان می‌دهد که فروشندگان به بازار بازگشته‌اند. تریدرها می‌توانند با مشاهده کندل نزولی بعدی، وارد پوزیشن شورت شده و حد ضرر خود را سقف کندل دوم در نظر بگیرند.
ستاره شامگاهی
الگوی کندل استیک ستاره شامگاهی (Evening Star pattern)، یک کندل نزولی است که از سه کندل ساخته شده است. کندل اول، یک کندل صعودی، کندل دوم یک کندل دوجی و کندل سوم، یک کندل نزولی است. کندل اول ادامه روند صعودی را نشان داده و کندل دوم، مؤید بی تصمیمی معامله گران و خنثی بودن قدرت خریداران و فروشندگان است. کندل سوم نشان می‌دهد که فروشندگان قدرت بیشتری یافته و بازگشت به روند نزولی، در حال شکل‌گیری است. کندل دوم باید به‌طور کامل خارج از بدنه کندل های اول و سوم باشد.
در شکل زیر، الگوی کندل استیک ستاره شامگاهی نشان داده شده است.
سه کلاغ سیاه
الگوی سه کلاغ سیاه (Three Black Crows)، یک الگوی سه کندلی است که پس از یک روند صعودی شکل می‌گیرد. کندل های این الگو شدو بلندی نداشته و هر کندل در بدنه کندل قبل در الگو، تشکیل‌می‌شود.
هارامی نزولی
الگوی کندل استیک هار امی نزولی (Bearish Harami)، یک الگوی دو کندلی است که کندل اول آن، کندلی صعودی و کندل دوم، یک کندل نزولی کوچک است که در محدوده کندل اول قرار دارد. کندل اول نشان‌دهنده تداوم روند صعودی و کندل دوم نشان می‌دهد که فروشندگان وارد بازار شده‌اند.
شهاب‌سنگ
الگوی شهاب‌سنگ (Shooting Star) در انتهای روند صعودی شکل گرفته و جزو الگوهای نزولی است. در این الگو، بدنه کندل در انتها شکل گرفته و یک شاخ بلند بالای بدنه وجود دارد. این الگو، معکوس الگوی کندل مرد آویخته‌است.
الگوهای کندل استیک ادامه‌دهنده
مهمترین الگوهای کندل استیک ادامه‌دهنده عبارتند از:
دوجی
الگوی دوجی (Doji Pattern)، یک الگوی کندل استیک پرایس‌اکشن است و هنگامی ایجاد می‌شود که قیمت‌های باز و بسته شدن تقریباً معادل هم باشند. این الگو هنگامی شکل می‌گیرد که خریداران و فروشندگان در حال نبرد برای کنترل قیمت‌ها هستند، اما هیچ گروهی در دستیابی به کنترل کامل قیمت‌ها، موفق نمی‌شود. این الگوی کندل، شبیه + با یک بدنه بسیار کوچک و شدوهای بلند است.
اسپینینگ تاپ
الگوی کندل استیک اسپینینگ تاپ (Spinning Top)، مشابه الگوی دوجی است و نشان‌دهنده بی تصمیمی در بازار است. تنها تفاوت این دو الگو، نحوه شکل‌گیری آن است به‌طوری که بدنه اسپینینگ بزرگ‌تر از دوجی است.
مزایا و معایب الگوهای کندل استیک
یکی از مزایای الگوهای کندل استیک، امکان درک و مشاهده پرایس اکشن است که بر خلاف تحلیل فاندامنتال که معطوف به عملکرد یک شرکت یا پروژه است، تحلیل عینی تری را ارائه می‌کند. در جدول زیر، مزایا و معایب الگوهای کندلی برشمرده شده‌اند.
| مزایا | معایب |
| می‌توانید به آنچه می‌بینید و نه آنچه حس می‌کنید، اعتماد کنید (تحلیل عینی به‌جای ذهنی) | الگوی کندل به‌عنوان یک اندیکاتور، دارای تأخیر است. پیش از تشکیل کامل کندل، از ورود به ترید پرهیزی کنید. |
| کندل ها، روش اثبات شده‌ای برای تریدرها هستند. در صورت استفاده مناسب از این الگوها، شانس برنده شدن شما در معاملات افزایش می‌یابد. | شما تا زمان بسته شدن بازار، نمی‌توانید شکل کندل را پیش بینی کنید. |
| می‌توان به‌سادگی کندل استیک‌ها را درک کرد. همچنین جنبه بصری آنها موجب می‌شود تا کاربرپسند باشند. | جهت احتمالی قیمت‌ها در تایم فریم‌های مختلف، مبهم است. هنگامی که به چند کندل توجه می‌کنید، الگویی را مشاهده می‌کنید که ممکن است در زمانی که تایم فریم بلند مدتی را مشاهده می‌کنید، برقرار نباشد. |
| افراد تازه‌کار می‌توانند به‌سادگی آن را بیاموزند | اخبار می‌توانند باعث اختلال در الگو شوند. اخبار فوری باعث خرید و فروش ناگهانی معامله‌گران می‌شود. |
| الگوهای کندلی، نشان‌دهنده روانشناسی بازار هستند. آنها می‌توانند آنچه معامله‌گران دیگر فکر می‌کنند، بازگو کنند. |
کلام پایانی
در پایان باید گفت ترید با الگوهای کندل استیک هنگامی سودآور است که به‌صورت مناسب در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و با اتخاذ استراتژی‌های صحیح مدیریت ریسک استفاده شود. با این حال، هیچ تکنیک معاملاتی به‌تنهایی متضمن سود تریدرها نیست و شرایط بازار، مهارت تریدرها و نظم، نقش بسیار مهمی در تعیین موفقیت تریدرها ایفا می‌کند. در این مقاله، به‌طور کامل با مهمترین الگوهای کندل استیک آشنا شدیم.
سوالات متداول
کندل استیک در ترید چیست؟
کندل استیک در ترید دارایی ها، یک ابزار نموداری است که نشان‌دهنده قیمت باز و بسته شدن و بیشترین و کمترین قیمت یک دارایی در یک سشن معاملاتی است.
کارکرد کندل استیک چیست؟
کندل استیک، روشی برای نمایش اطلاعات دباره حرکت قیمت یک دارایی است. چارت های کندل استیک ، یکی از معروف ترین اجزاء تحلیل تکنیکال است و تریدرها می توانند اطلاعات را به سرعت و با مشاهده چند کندل قیمت، تفسیر کنند.
کدام کندل از بقیه کندل‌ها برای معامله بهتر است؟
نمی توان گفت هیچ الگویی برتر از سایر الگوها است، زیرا الگوهای مختلف نگرش های مختلفی را در مورد روند های بازار و بازگشت احتمالی روند، ارائه می کنند. اثرپذیری یک الگوی کندل استیک بستگی به استراتژی تریدر، وضعیت بازار و ترکیب سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال دارد.
چگونه می توان با کندل استیک ها ترید کرد؟
برای معامله با کندل استیک ها، ابتدا باید درک کاملی در مورد انواع الگوهای کندل استیک پیدا کرده تا به اهمیت آنها در پیش بینی حرکات قیمت و بازگشت روند پی برد. علاوه براین، توصیه می شود از سایر ارزها و اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال برای ارائه یک استراتژی معاملاتی جامع با احتساب مدیریت ریسک و نقاط ورود و خروج مناسب، استفاده کرد.
