بازار کریپتو در طی سال‌های اخیر، رشد قابل‌توجهی یافته است. در میان تمامی پروژه‌ها و ارزهای دیجیتال در بازار کریپتو، بیت کوین (BTC) همچنان با اختلاف نسبت به سایرین، مطمئن‌ترین ارز دیجیتال با بیشترین ارزش بازار است. یکی از مفاهیم کلیدی در مورد بیت کوین، دامیننس بیت کوین (Bitcoin Dominance) است که طی آن، ارزش بازار بیت کوین به‌عنوان یک عامل مؤثر در نظر گرفته می‌شود. همچنین این مفهوم، یکی از نشانه‌های کلیدی در درک آغاز آلت سیزن و کسب سود بسیار زیاد ناشی از افزایش قیمت آلت‌کوین‌ها در بازار کریپتو است. در این مقاله، می‌خواهیم مفهوم دامیننس بیت کوین را بررسی کنیم و با چارت، مشخصات و کاربردهای آن به طور کامل آشنا شویم. با ما همراه باشید.
دامیننس بیت کوین چیست؟
نسبت دامیننس بیت کوین به زبان ساده، حاصل تقسیم ارزش بازار BTC بر کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال است. برای شناخت کامل این رابطه، ابتدا باید با مفهوم ارزش بازار (Market Capitalization) آشنا شد. ارزش بازار هر دارایی قابل‌معامله، کل ارزش منصفانه تمامی واحدهای موجود را محاسبه می‌کند.
جهت درک بهتر این مفهوم، ارزش بازار کنونی بیت کوین را با استفاده از تعداد کوین‌های در حال گردش و قیمت کنونی هر بیت کوین محاسبه می‌کنیم. در زمان نگارش این مقاله، قیمت یک بیت کوین، $۶۲,۸۲۳.۳۲ و کل کوین‌های در حال گردش آن،۱۹,۶۹۷,۸۲۸ واحد بیت کوین است. بر اساس رابطه بالا، هنگامی که این دو متغیر را در هم ضرب می‌کنیم، به ارزش بازار ۱,۲۳۷,۴۸۲,۹۵۱,۷۴۸ دلار می‌رسیم که همان ارزش بازار کنونی بیت کوین است. البته مقدار ارزش بازار بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال به‌صورت آنلاین در وب‌سایت‌هایی همچون coinmarkepcap.com وجود دارد و نیازی به محاسبه دستی آن نیست.
پس از محاسبه ارزش بازار بیت کوین، می‌توان نسبت دامیننس بیت کوین را محاسبه کرد. ازاین‌رو، باید ارزش بازار BTC را بر کل مارکت کپ کریپتو تقسیم کرد. در حال حاضر ارزش بازار کل بازار کریپتو، ۲.۲۹ تریلیون دلار است؛ بنابراین با تقسیم ۱.۲۳ تریلیون دلار (ارزش بازار بیت کوین) بر ۲.۲۹ تریلیون دلار، عدد ۰.۵۳ یا %۵۳ به دست می‌آید که نشان‌دهنده دامیننس بیت کوین (BTC dominance) است.
پس از اینکه با مبانی دامیننس بیت کوین آشنا شدیم، می‌خواهیم در بخش‌های بعد، به بررسی چرایی اهمیت آن و کاربردهای آن بپردازیم.
چرا دامیننس BTC در کریپتو اهمیت دارد؟
همان‌طور که در بالا اشاره شد، بیت کوین ، باثبات‌ترین و بزرگ‌ترین کوین در بازار کریپتو است. بیت کوین علی‌رغم چالش‌های مختلف، همیشه ارزش بازار نسبتاً مناسبی را حفظ کرده است، درحالی‌که برخی از آلت‌کوین‌ها به دلیل مسائل مختلف، به بازار وارد و یا خارج شده‌اند؛ بنابراین، دامیننس بیت کوین همیشه سیگنال مناسبی برای مشاهده فرصت‌های سرمایه‌گذاری تازه است. به‌طورکلی، نسبت دامیننس BTC هنگامی سقوط می‌کند که بازار صعودی (bull market) در بازار مشاهده شده و یا یک کوین جذاب از یک پروژه بزرگ، به بازار عرضه شده است.
سایر دلایل اهمیت دامیننس بیت کوین عبارت‌اند از:
شاخص نشان‌دهنده جهت بازار
می‌توان از دامیننس بیت کوین جهت شناخت سنتیمنت بازار (market sentiment) استفاده کرد. هنگامی که دامیننس BTC بالا باشد، می‌توان شاهد اعتماد بیشتر سرمایه‌گذاران نسبت به بیت کوین نسبت به سایر ارزهای دیجیتال بود. می‌توان این حالت در شرایط عدم قطعیت بازار یا نوسان آن مشاهده کرد. در این مقاطع، سرمایه‌گذاران، بیت کوین را دارایی امن‌تری به دلیل بزرگ بودن اندازه و شهرت فراوان آن، به شمار می‌آورند. در طرف مقابل، هنگامی که دامیننس BTC پایین است، سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال دیگر دارند. آلت‌کوین‌ها علی‌رغم ریسک بالاتر در مقایسه با بیت کوین، سود بسیار بیشتری را نصیب دارندگان خود می‌کنند.
متنوع‌سازی دارایی
شناخت دامیننس بیت کوین به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا تصمیماتی را جهت متنوع کردن پورتفوی خود بگیرند. اگر دامیننس بیت کوین بالا باشد، آنها تلاش می‌کنند تا ارزهای دیجیتالی را انتخاب کنند که ریسک کمتری دارند. اگر دامیننس بیت کوین کم باشد، آنها به دنبال گروه‌های دیگر ارزهای دیجیتال برای سرمایه‌گذاری و کسب سود چند برابری هستند.
شاخص بلوغ بازار
بیت کوین، اولین ارز دیجیتال بازار کریپتو است و برای مدت‌زمان طولانی، بر کل بازار سیطره داشته و دارد. بااین‌حال، با تکامل بازار کریپتو، بسیاری از دارایی‌های کریپتویی دیگر با ویژگی‌ها و کاربردهای منحصربه‌فرد، عرضه‌شده‌اند؛ بنابراین، کاهش دامیننس بیت کوین در طی زمان، نشانه بلوغ و تنوع هر چه بیشتر بازار کریپتو است.
چارت دامیننس بیت کوین
چارت دامیننس بیت کوین ، ابزاری بسیار مهم برای شناخت قدرت نسبی بیت کوین در بازار کریپتو است. ممکن است برای تریدرهای تازه‌کار، درک این چارت کمی دشوار باشد. در این قسمت، به نحوه خواندن اطلاعات این چارت اشاره می‌کنیم.
نحوه تفسیر چارت دامیننس بیت کوین
در شکل بالا، شما یک گراف را مشاهده می‌کنید که محور افقی آن (محور X) نشان‌دهنده زمان و محور عمودی آن (محور Y)، دامیننس بیت کوین است. ازآنجایی‌که این چارت، صرفاً نشان‌دهنده سهم بازار است، می‌توان آن را منحصربه‌فرد تلقی کرد.
زمان (محور X)
مقیاس زمانی، تأثیر قابل‌توجهی بر تفسیر چارت دارد. هر چه تایم فریم کوتاه‌تر باشد (مثل روزانه یا هفتگی)، می‌توان نوسانات شدیدی را مشاهده کرد که گویای روندهای کوتاه‌مدت یا واکنش به رویدادهای خاص هستند. در طرف مقابل، تایم فریم بزرگ‌تر (مانند ماهانه یا سالانه)، نشان‌دهنده روندهای بلندمدت و تغییر احساسات سرمایه‌گذاران است.
درصد دامیننس (محور Y)
این مقیاس، مهم‌ترین بخش چارت است. درصد در این محور، نشان‌دهنده درصد دامیننس بیت کوین یا همان درصد ارزش بازار بیت کوین نسبت به‌کل بازار کریپتو است. توجه شود که تغییر ناچیز در این درصد، نشان‌دهنده تغییر بزرگ در سرمایه است.
تغییرات نمودار، اولین سرنخ برای تشخیص روند صعودی و نزولی در بازار کریپتو است. روند صعودی دامیننس بیت کوین، به معنای رغبت بیشتر سرمایه‌گذاران به بیت کوین در طی آشفتگی و نوسان بازار است. روند نزولی این شاخص، گویای افزایش اعتماد بیشتر به آلت‌کوین‌ها و تمایل آنها برای ریسک بیشتر و متنوع‌سازی سبد خود است.
همچنین شیب نمودار و مدت زمان یک‌روند، نشان‌دهنده مومنتوم بازار هستند. افزایش شدید دامیننس بیت کوین، نشان‌دهنده تغییر ناگهانی در احساسات کاربران کریپتو به دلیل بروز یک رویداد مهم است. در طرف دیگر، روند تدریجی نشان‌دهنده تغییر آرام و پایدار در اولویت‌های سرمایه‌گذاران در بلندمدت است.
کاربردهای عملی چارت‌های دامیننس بیت کوین
همان‌طور که اشاره شد، دامیننس بیت کوین، کاربردهای متعددی دارد. تریدرهای تازه‌کار و معامله‌گران مجرب می‌توانند این نسبت را برای شناخت آنچه در حوزه BTC در حال وقوع است و همچنین در مورد کل بازار کریپتو، تحلیل کنند. می‌توان چهار سناریو کلی را هنگام بررسی رابطه بین قیمت BTC و معیار دامیننس برشمرد.
در شکل زیر، این حالت‌ها بررسی شده‌اند:
عوامل مؤثر بر دامیننس بیت کوین
نسبت دامیننس بیت کوین تحت‌تأثیر متغیرها و شرایط مختلف درون و بیرون از بازار کریپتو، تغییر می‌کند.
مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تغییر دامیننس BTC عبارت‌اند از:
ورود کوین‌های جدید به بازار
یکی از مهم‌ترین عوامل تغییر نسبت دامیننس بیت کوین ، عرضه آلت‌کوین‌های تازه به بازار است. بازار کریپتو همچنان در ابتدای راه قرار دارد و بدین ترتیب، پروژه‌های بیشتری به دنبال ورود به این بازار و عرضه فناوری تازه، قابلیت قرارداد هوشمند و نوآوری‌های دیگر در این فضا هستند. هر چند وقت، یک پروژه کریپتویی جدید وارد بازار شده و بسیاری از کاربران این فضا، جذب ایده‌های نوآورانه آن می‌شوند.
هنگامی که چندین آلت‌کوین‌هایی عرضه می‌شوند، ارزش اولیه آنها به‌سرعت افزایش یافته و تأثیر معناداری بر مارکت کپ کریپتو خواهند داشت. در بیشتر موارد، آلت کوین‌های جدید سیکل ارزش بیش از حد را تحت‌تأثیر انگیزه استفاده از فناوری جدید، تجربه می‌کنند.
نوآوری‌های دیگر در بازار
در کنار عرضه آلت کوین‌های جدید، بازار کریپتو، با تغییرات زیادی ناشی از ارائه فناوری‌های جدید در حوزه بلاک‌چین مواجه شده است. NFTها، قابلیت قراردادهای هوشمند، DAOها و استیبل‌کوین‌ها، در میان معروف‌ترین نمونه‌های فناوری‌های مورد استفاده در حوزه کریپتو هستند که ارزش بازار قابل‌توجهی را جذب کرده‌اند.
گسترش استیبل‌کوین‌ها
استیبل کوین (Stablecoins) نمونه دیگری از کوین‌هایی هستند که باعث تغییرات مهم در بازار کریپتو از سال ۲۰۱۸ شده و بر دامیننس بیت کوین نیز تتأثیرگذار بوده‌اند. استیبل کوین ها، امن‌ترین و قانونمند ترین جایگزین ارزهای دیجیتال است و سرمایه‌گذاران می‌توانند در این حوزه بدون نگرانی از ریسک نوسانات بزرگ این بازار، سرمایه‌گذاری کنند.
تتر (USDT) و یواس دی کوین (USDC)، اولین نسل استیبل‌کوین‌ها بوده که تأثیر معناداری بر دامیننس بیت کوین داشته و به بخش مهمی از بازار تبدیل‌شده‌اند. ظهور استیبل‌کوین‌ها موجب ایجاد نسبت جدیدی با نام نسبت عرضه استیبل‌کوین (SSR) شد که با تقسیم ارزش بازار بیت کوین بر کل ارزش بازار استیبل‌کوین‌ها، محاسبه می‌شود.
اثرات سیاسی و قانون‌گذاری
عوامل متعدد خارجی نیز، نقش مؤثری بر نسبت دامیننس بیت کوین دارند. از جمله این عوامل، می‌توان به مسائل سیاسی، عوامل اقتصادی و قانون‌گذاری اشاره کرد. حوادث و رویدادهای پیش‌بینی نشده در برخی مواقع به نفع یا به ضرر معیار دامیننس بیت کوین عمل می‌کنند. از جمله این موارد، می‌توان به پاندمی کووید-۱۹ اشاره کرد که تأثیر مؤثری بر کل اقتصاد دنیا داشته و منجر به بزرگ‌ترین بازار صعودی کریپتو در طول تاریخ شد.
همچنین روندهای قانون‌گذاری نیز عوامل مهمی هستند که باعث تغییر کلی ساختار اکوسیستم کریپتو شده‌اند. معرفی قوانین سخت‌گیرانه‌تر در حوزه KYC (مشتری خود را بشناسید) و قوانین ضد پول‌شویی، از جمله این موارد است. علاوه بر این، دولت‌ها به دنبال راه‌هایی برای محدود کردن ریسک‌های بازار کریپتو بوده‌اند که این اقدامات در نهایت بر کل بازار، تأثیرگذار هستند.
سخن پایانی
نسبت دامیننس بیت کوین، ابزاری بسیار مهم برای هر تریدر و سرمایه‌گذار در بازار کریپتو است. این معیار ساده و درعین‌حال پرقدرت، اطلاعات و نگرش‌های مفیدی را ارائه کرده و به درک احتمال بروز تغییرات معنادار در بازار، کمک می‌کند. هر دامیننس BTC داده‌های ارزشمندی را عرضه می‌کند، اما تفسیر آن چندان دشوار نیست و می‌توان از آن در تریدها و پیش‌بینی روند بازار، بهره برد. در این مقاله، با این مفهوم، کاربردها و چرایی اهمیت آن آشنا شدیم.
سوالات متداول
چه عواملی بر دامیننس بیت کوین تاثیر می گذارند؟
درصد دامیننس بیت کوین تحت تاثیر عواملی همچون تقاضای بازار، اخبار و عوامل سیاسی، تغییرات قانون گذاری، عرضه فناوری های جدید در زیرساخت بازار کریپتو و معرفی پروژه های جدید ارز دیجیتال، دستخوش تغییر می شود.
دامیننس بیت کوین چگونه محاسبه می شود؟
برای محاسبه دامیننس بیت کوین، می توان به سادگی ارزش بازار بیت کوین را بر ارزش بازار کلیه ارزهای دیجیتال در بازار، تقسیم کرد. به طور مثال، اگر ارزش بازار بیت کوین ۱۰۰ میلیارد دلار باشد و کل ارزش بازار کریپتو ۲۰۰ میلیارد دلار باشد، دامیننس بیت کوین ، %۵۰ خواهد بود.
چرا دامیننس بیت کوین، معیار مهمی است؟
دامیننس بیت کوین، ارزش بیت کوین را نسبت به سایر ارزهای دیجیتال نشان داده و کاربرد زیادی برای سرمایه گذاران جهت تصمیم گیری بهتر بر روی بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال دارد. معمولا اگر دامیننس بیت کوین کمتر از %۵۰ شود، می توان شاهد بازار صعودی و آغاز آلت سیزن در میان آلتکوین ها بود که سرمایه گذاران از این فرصت، برای کسب سودهای بسیار بالا، استفاده می کنند.
چه رابطه ای بین بیت کوین و دامیننس آن وجود دارد؟
نسبت دامیننس BTC با تقسیم ارزش بازار بیت کوین بر کل مارکت کپ کرپیتو محاسبه می شود. دامیننس بیت کوین نشان دهنده هر گونه تغییر در محیط کریپتو بوده و نشان دهنده صعودی یا نزولی بودن بازار است.
