دارایی‌های دیجیتال، با عرضه بیت کوین در سال ۲۰۰۹، تحولی بزرگ را در مفهوم امور مالی رقم زده‌اند. فضای ارزهای دیجیتال به‌سرعت در حال گسترش بوده و از طرفی بحث‌های زیادی درباره تأثیرات مخرب ماینینگ ارزهای دیجیتال پدید آمده‌اند. جامعه کریپتو برای رفع این مسئله به دنبال جایگزین‌هایی برای حل مسائل مختلف ماینینگ بوده است و ازاین‌رو مفهوم استیکینگ ارز دیجیتال مطرح شده است. در این مقاله، می‌خواهیم با استیک کردن ارزهای دیجیتال و چگونگی دستیابی به سود با این روش آشنا شویم. با ما همراه باشید.
استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟
استیکینگ ارز دیجیتال (Cryptocurrency Staking)، یک مکانیزم بسیار مهم در دنیای کریپتو و فرایندی است که طی آن، هولدرهای کریپتو، کوین‌های خود را به‌منظور پشتیبانی از عملیات و امنیت شبکه بلاکچین، قفل می‌کنند. این مکانیزم، کارایی زیادی در حوزه شبکه‌های اثبات سهام (Proof of Stake) دارد.
بر خلاف مکانیزم اثبات کار (Proof of Work)، مکانیزم اثبات سهام (PoS) نیازی به عملیات رایانشی گسترده ندارد و جایگزین بهینه‌تری از نظر مصرف انرژی است. گذار اتریوم به PoS با ارتقای اتریوم ۲.۰، نشان دهنده اهمیت انکارناپذیر استیکینگ ارز دیجیتال است.
استیکینگ ارز دیجیتال، روشی برای ایجاد ارزهای دیجیتال است، زیرا استیک‌ها به حفظ امنیت شبکه‌های بلاکچین و البته راستی‌آزمایی تراکنش‌ها، کمک می‌کنند. استیکینگ (staking) در ارز دیجیتال، به زبان ساده به معنای فعالیتی است که دارنده یک دارایی کریپتویی، کوین‌های خود را جهت مشارکت در اعتبارسنجی تراکنش‌های جدید، قفل می‌کند. این کوین در یک دوره زمانی مشخص با نام دوره قفل‌شدگی (lockup period) قفل می‌شود.
استیکینگ ارز دیجیتال چگونه کار می‌کند؟
در مورد ارزهای دیجیتالی که از مدل اثبات سهام استفاده می‌کنند، استیکینگ در مورد نحوه اضافه شدن تراکنش‌های جدید به بلاک چین ، استفاده می‌شود. مشارکت‌کنندگان در ابتدا، کوین‌های خود را به پروتکل کریپتو وثیقه می‌گذارند. از میان این مشارکت‌کنندگان، پروتکل ولیدیتورها را برای تأیید بلوک‌های تراکنش‌ها، انتخاب می‌کند. هر چه شما کوین بیشتری را به وثیقه بگذارید، احتمال انتخاب شما به‌عنوان ولیدیتور بیشتر می‌شود.
هر زمانی که یک بلوک به بلاکچین اضافه می‌شود، کوین‌های کریپتویی جدید منتشر شده و به‌عنوان پاداش استیکینگ به آن ولیدیتور بلوک، توزیع می‌شوند. در بیشتر موارد، پاداش‌ها از جنس همان ارز دیجیتال وثیقه شده هستند. اگر به دنبال استیک کردن کریپتو هستید، به ارز دیجیتالی نیاز دارید که از مدل اثبات سهام استفاده می‌کند. سپس شما می‌توانید میزان کوین مورد نظر خود را برای استیک کردن انتخاب کنید.
کوین‌های شما همچنان در زمان استیک کردن، تحت مالکیت شما قرار دارند. شما کوین‌های استیک شده را برای انجام کار به وثیقه می‌گذارید و می‌توانید در صورت تمایل به ترید، آنها را از استیک خارج کنید. البته فرایند خارج کردن از استیک، نیازمند صرف زمان مشخصی است.
کسب پاداش با استیکینگ ارز دیجیتال
کاربران در استیکینگ، دارایی‌های کریپتویی خود را در یک ولت به‌منظور مشارکت در عملیات شبکه از جمله اعتبارسنجی تراکنش، قفل می‌کنند. این فرایند، به‌عنوان یک معیار امنیتی تلقی شده و باعث یکپارچگی شبکه می‌شود. ولیدیتورهایی که رفتار نامناسبی داشته باشند، جریمه شده و جریمه آنها بستگی به نوع پروتکل PoS دارد.
استیکینگ فرصت کسب پاداش را برای مشارکت‌کنندگان در قالب ارز دیجیتال فراهم می‌کند. این پاداش‌ها متناسب با مقدار ارز دیجیتال استیک شده است. توکن‌های استیک شده برای جریمه کردن گره هایی استفاده می‌شوند که عملکرد نامناسبی در شبکه دارند. کاهش مصرف انرژی سیستم‌های PoS نه‌تنها باعث حل شدن مسائل زیست‌محیطی می‌شود، بلکه محدودیت مشارکت را در مقایسه با روش ماینینگ معمولی، کاهش می‌دهد.
به طور مثال، در شبکه PoS اتریوم، ولیدیتورها نقشی حیاتی در حفظ امنیت و پردازش تراکنش‌های شبکه ایفا می‌کنند. مشارکت‌کنندگان برای تبدیل شدن به یک ولیدیتور، باید حداقل ۳۲ ETH را استیک کنند. این سرمایه‌گذاری قابل‌توجه، به‌عنوان یک معیار امنیتی و تعهد به سلامت شبکه محسوب می‌شود. ولیدیتورهایی که صادقانه و بر اساس منابع شبکه عمل می‌کنند، پاداش استیکینگ حاصل از کارمزدهای تراکنش شبکه و ETH تازه مینت شده را دریافت می‌کنند. این پاداش‌ها، به‌عنوان یک مشوق برای ولیدیتورها جهت تداوم پشتیبانی از شبکه محسوب می‌شوند.
چگونگی پرداخت پاداش استیکینگ ارز دیجیتال
پاداش‌های استیکینگ عموماً به طور مستقیم به ولت‌های استیکرها پرداخت می‌شود، هر چند که برخی از پلتفرم‌ها پاداش‌هایی را به‌صورت توکن‌های متفاوت ارائه می‌کنند. فراوانی و روش توزیع، بستگی به بلاکچین یا پروتکل پلتفرم دارد. امکان توزیع پاداش‌ها به‌صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا بر اساس بازه‌های تعیین شده توسط پلتفرم وجود دارد. میزان پاداش‌های دریافتی بستگی به عوامل متعددی همچون مقدار استیک شده، مدت زمان استیکینگ و کل تعداد مشارکت‌کنندگان در استخر استیکینگ دارد.
نحوه استیکینگ ارز دیجیتال
استیک کردن ارز دیجیتال، فرایند ساده‌ای است که می‌توانید با انجام مراحل زیر، به‌سادگی اجرا کنید:
خرید ارز دیجیتال
تمامی ارزهای دیجیتال، از قابلیت استیکینگ پشتیبانی نمی‌کنند. شما به ارز دیجیتالی نیاز دارید که تراکنش‌ها را با اثبات سهام، اعتبارسنجی می‌کند. برخی از مهم‌ترین ارزها دیجیتالی که می‌توانید استیک کنید، شامل اتریوم، کاردانو ، پولکادات، سولانا و فانتوم هستند.
انتقال ارز دیجیتال به ولت بلاکچین
پس از خرید ارز دیجیتال، می‌توانید آن را در حساب خود در صرافی ارز دیجیتال ، مشاهده کنید. برخی از صرافی‌های خارجی و البته بسیاری از صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی، برنامه‌های استیکینگ مختص خود را به کاربران ارائه می‌کنند. در این صورت، شما می‌توانید به طور مستقیم ارز دیجیتال را در صرافی استیک کنید. در غیر این صورت، باید کوین‌های خود را به یک ولت کریپتویی منتقل کنید. ولت‌ها، بهترین راه نگهداری امن ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند. سریع‌ترین راه، دانلود یک ولت نرم‌افزاری رایگان است، اما می‌توانید از ولت‌های سخت‌افزاری نیز استفاده کنید.
پس از انتخاب ولت، نوع ارز دیجیتال مورد نظر جهت سپرده‌گذاری را انتخاب کنید. به حساب کاربری خود در صرافی رفته و گزینه برداشت کریپتو را انتخاب کنید. آدرس ولت را جهت انتقال ارز دیجیتال خود از حساب صرافی به ولت، کپی و پیست کنید.
پیوستن به استخر استیکینگ
هر چند استیکینگ با توجه به نوع ارز دیجیتال عملکرد متفاوتی دارد، بیشتر کاربران از استخرهای استیکینگ استفاده می‌کنند. تریدرهای کریپتو سرمایه‌های خود را در این استخرهای استیکینگ جمع کرده تا شانس کسب درآمد آنها از استیکینگ افزایش یابد. برخی از مهم‌ترین ملاک‌های انتخاب استخرهای استیکینگ عبارت‌اند از:
قابلیت اعتماد
در صورت خرابی سرورهای استخرهای استیکینگ، شما هیچ پاداشی دریافت نخواهید کرد. بنابراین استخری را انتخاب کنید که زمان کار آن تقریباً نزدیک به %۱۰۰ باشد.
کارمزدهای مناسب
بیشتر استخرهای استیکینگ، مقدار کمی از پاداش‌های استیکینگ را به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. مقدار منطقی کارمزد بستگی به نوع ارز دیجیتال دارد، اما معمولاً کارمزد %۲ تا %۵ مطلوب است.
اندازه استخر
احتمال انتخاب استخرهای کوچک‌تر برای اعتبارسنجی بلوک‌ها کمتر است، اما این استخرها پاداش‌های بزرگ‌تری را به خاطر تقسیم‌بندی کمتر پاداش‌ها، ارائه می‌کنند. احتمالاً شما خواهان یک استخر بیش از حد کوچک نیستید. از طرفی، برخی از ارزهای دیجیتال، مقدار پاداش دریافتی یک استخر را محدود کرده‌اند، بنابراین ممکن است بزرگ‌ترین استخرها بیش از حد اشباع شده باشند. بنابراین، استخرهایی با اندازه متوسط، بهترین گزینه هستند.
مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال
مهم‌ترین مزایا و معایب استیکینگ ارز دیجیتال در جدول زیر ارائه شده‌اند.
| مزایای استیکینگ | معایب استیکینگ |
| روشی ساده برای کسب درآمد حین نگهداری از ارزهای دیجیتال. در برخی موارد، می‌توانید %۱۰ تا %۲۰ در سال، درآمد کسب کنید. | پرنوسان بودن قیمت ارزهای دیجیتال و احتمال افت شدید قیمت‌ها. اگر دارایی استیک شده شما، با افت شدید قیمت مواجه شود، ممکن است زیان افت قیمت، بیش از سود کسب شده شما باشد. |
| عدم نیاز به تجهیزات خاص برای استیکینگ کریپتو مشابه ماینینگ ارزهای دیجیتال | ضرورت قفل کردن کوین‌ها برای مدت زمان مشخص. در این دوره، امکان انجام هیچ کاری با دارایی‌های استیک شده وجود ندارد. |
| کمک به حفظ امنیت و کارایی بلاکچین | برای خارج کردن از استیک، باید زمان مشخصی به مدت هفت روز یا بیشتر سپری شود. |
| سازگاری بهتر با محیط‌زیست نسبت به ماینینگ کریپتو | در برخی از سیستم‌های استیکینگ، اگر گره ولیدیتور آفلاین شده یا امکان اعتبارسنجی صحیح را نداشته باشد، ممکن است بخشی از پاداش‌های دریافتی، از بین برود. |
| در سیستم‌های اثبات سهام، هر چه کوین‌های بیشتری استیک شوند، شبکه امنیت بیشتری خواهد داشت. | هر چند پاداش‌های استیکینگ، درآمد جذابی تلقی می‌شوند، اما آنها باعث افزایش عرضه کوین‌های در گردش می‌شود. این عامل سبب افزایش تورم و در نهایت کاهش ارزش کوین‌ها با گذشت زمان می‌شود. |
| در برخی از بلاک‌چین‌ها، استیکینگ ارز دیجیتال، باعث می‌شود تا کاربران در فرایند حاکمیت شبکه مشارکت کنند. این مشارکت به‌صورت رأی‌گیری در مورد تغییرات پیشنهادی در پروتکل‌ها یا قوانین شبکه است. | ممکن است از نگاه برخی از کاربران، استیکینگ پیچیده باشد. برخی از روش‌های استیکینگ، نیازمند دارا بودن دانش فنی است و ممکن است برای کاربران تازه‌کار، چندان جذاب نباشد. |
زمان مناسب استیکینگ ارز دیجیتال
اگر شما ارز دیجیتال دارید و قصدی برای معامله آن در آینده نزدیک ندارید، در این صورت، می‌توانید به استیک کردن آن فکر کنید. این کار به‌سادگی امکان‌پذیر است و می‌توانید درآمد غیرفعال کسب کنید. اگر به دنبال نگهداری بلندمدت از ارزهای دیجیتال خود هستید، توصیه می‌شود حتماً ارز دیجیتالی را خریداری کنید که امکان استیک کردن آن وجود داشته باشد. همان‌طور که اشاره شد، ارزهای دیجیتالی که از مکانیزم اثبات سهام پشتیبانی می‌کنند، برای استیکینگ استفاده می‌شوند.
مدل اثبات سهام، فواید زیادی چه برای ارزهای دیجیتال و چه برای سرمایه‌گذاران کریپتو داشته است. ارزهای دیجیتال می‌توانند از اثبات سهام برای پردازش تعداد زیادی از تراکنش‌ها با حداقل هزینه استفاده کنند. سرمایه‌گذاران کریپتو نیز می‌توانند به درآمد مناسبی هنگام نگهداری از ارزهای دیجیتال دست پیدا کنند.
کلام پایانی
روش استیکینگ، یکی از مؤثرترین راهکارها برای مدیریت سرمایه‌های کریپتویی به‌ویژه در صورت هولد کردن دارایی‌ها در بلندمدت محسوب می‌شود. به‌جای آنکه دارایی‌های خود را بدون فایده نگهداری کنید، استیکینگ می‌تواند باعث درآمد غیرفعال همانند سرمایه‌گذاری در محصولات مالی متداول شود. بااین‌حال، پیش از آغاز استیکینگ ارز دیجیتال، حتماً به طور کامل در مورد این فرایند تحقیق کنید، میزان ریسک‌پذیری خود را بشناسید و آگاهانه سرمایه‌گذاری کنید.
سوالات متداول
منظور از استخر استیکینگ چیست؟
استخرهای استیکینگ، گروه هایی هستند که اعضای آن منابع خود را برای افزایش شانس کسب پاداش های استیکینگ، ترکیب می کنند. این استخرها غالبا بازده بیشتری نسبت به استیکینگ مجزا دارند و پاداش های آن بر اساس سهم هر مشارکت کننده، توزیع می شود.
آیا یک فرد تازه کار می تواند در یک استخر استیک کند؟
استخرهای استیکینگ، عموما برای کاربران تازه کار گزینه مناسبی هستند و حداقل مقدار سرمایه گذاری و گزینه های مختلف برداشت را در اختیار آنها قرار می دهند. این قابلیت دسترسی موجب می شود تا کاربران تازه کار در استیکینگ کریپتو مشارکت کرده و پاداش مناسبی را کسب کنند.
آیا استیکینگ ارز دیجیتال در تمامی بلاکچین ها یکسان است؟
استیکینگ کوین ها، یک فرآیند واحد در تمامی بلاکچین ها نیست؛ این روش به صورت معنادار با توجه به طراحی و الزامات هر شبکه متفاوت است.
آیا استیکینگ ارز دیجیتال سودآور است؟
استیکینگ ارز دیجیتال، فرآیندی سودآور است و پاداش هایی را برای مشارکت در امنیت و عملیات شبکه، به استیکرها اعطا می شود. با این حال، میزان سودآور بودن استیکینگ بستگی به عوامل مختلف مانند مقدار استیک شده، شرایط شبکه و ارزش ارز دیجیتال استیک شده دارد.
آیا استیکینگ ارز دیجیتال امن است؟
بله استیکینگ ارز دیجیتال در صورت انتخاب پلتفرم معتبر استیکینگ و متنوع سازی پورتفوی استیکینگ، امن است. با این حال، باید به ریسک هایی همچون ریسک از دست رفتن سرمایه های استیک شده به دلیل مسائل امنیتی، جریمه سوء رفتار ولیدیتور یا نوسانات قیمتی شدید، توجه کرد.
